Η κοινότητα Χλώρακας και η κοινότητα Λέμπας

 

Η κοινότητα Χλώρακας

Tο χωριό Χλώρακα είναι κτισμένο στην παράκτια πεδιάδα της Πάφου, τρία χιλιόμετρα βορειοδυτικά της πόλης της Πάφου, σε μέσο υψόμετρο 70μ. Βορειοδυτικά συνορεύει με το χωριό Λέμπα,  νοτιοανατολικά με την πόλη της Πάφου και βορειανατολικά με το χωριό Έμπα. Έχει το χαρακτηριστικό κλίμα ανατολικού μεσογειακού τύπου, με κύρια χαρακτηριστικά το ζεστό και χωρίς βροχές καλοκαίρι και τον βροχερό αλλά ήπιο χειμώνα.

Ηλικιωμένοι κάτοικοι του χωριού, αναφέρουν ότι παλιά η Χλώρακα ήταν χτισμένη στην περιοχή όπου βρίσκεται το εκκλησάκι τ’ Αρχαγγέλου Μιχαήλ και ονομαζόταν Πρασκίουρος, επειδή ήταν καταπράσινη, ώστε από μακριά φαινόταν σαν πράσινη ουρά (πράσινος ούρος-Πρασκίουρος). Άλλοι, αναφέρουν πως ονομαζόταν Πραστιόν, επειδή ήταν προάστιο της Πάφου. Επίσης, άλλοι αναφέρουν πως Χλώρακας ονομάστηκε το χωριό από την εποχή της Φραγκοκρατίας, οπόταν κάποιος φεουδάρχης ονόματι Χλώρακας, νοίκιαζε χωράφια στους χωριανούς μας. Πουθενά όμως, δε βρέθηκε κάποια γραπτή μαρτυρία, που να τεκμηριώνει τα πιο πάνω.

Στον γραπτό λόγο επικράτησε το αρσενικό όνομα Χλώρακας (ο), ενώ στον προφορικό λόγο, το θηλυκό όνομα Χλώρακα (η). Πάντως, στον πρώτο σύγχρονο χάρτη της Κύπρου στην ελληνική γλώσσα, που βρίσκεται στο βιβλίο του Αθανασίου Σακελλαρίου, "Τα Κυπριακά ,ήτοι Γεωγραφία, Ιστορία και γλώσσα της νήσου Κύπρου από αρχαιοτάτων χρόνων μέχρι σήμερον", τόμ.Α΄, Αθήνα 1890, το χωριό αναγράφεται ως Χλώρακα. Το 1881, η Αγγλική κυβέρνηση, ανέθεσε τη χαρτογράφηση του νησιού στον υπολοχαγό των Βασιλικών Μηχανικών της Βρετανικής Αυτοκρατορίας Herbert Horatio Kitchener, ο οποίος ανέγραψε το χωριό ως Khlorakas και εντός παρενθέσεων  ως Florakas.

Κάποιοι μελετητές υποστηρίζουν ότι το χωριό  πήρε αυτό το όνομα, ένεκα της πρασινάδας, της χλόης, που είχε και ότι από τη λέξη «χλωρός», ονομάστηκε Χλώρακα. Η λέξη «χλωρός» είναι ετυμολογικά συγγενής με τη λέξη «χλόη». Η Χλώρακα σε χάρτες του 16ου αιώνα αναγράφεται ως Clerica,Clerisca και Cleriea. Έπειτα, το χωριό αναγράφεται στους χάρτες με διάφορες παραλλαγές του ονόματος όπως: Holorka, Εlorakas, Kalorka, khloraga, Chloraca, Phylraka κ.ά.

Κάποιοι μελετητές δε συμφωνούν με την πιο πάνω ετυμολογία, την οποία θεωρούν λαϊκή ετυμολογία και υποστηρίζουν πως, αν το χωριό πήρε το όνομά του από το γεγονός ότι ήταν  συνεχώς χλωρό, πρασινισμένο, τότε δε θα ονομαζόταν Χλώρακα, αλλά Γλώρακα, επειδή οι Κύπριοι λένε το χλωρό, γλωρόν. 

Άλλοι μελετητές πρότειναν και το όνομα Floraka(s). Ως γνωστόν, στην κυπριακή διάλεκτο το «φ» εναλλάσσεται με το «χ». Π.χ. χώνω-φώνω, φωρεί-χωρεί, χωνί-φωνί κ.λπ. Επίσης, πρέπει να έχουμε υπ’ όψιν μας ότι στα λατινικά Flora είναι η θεά των λουλουδιών και της Άνοιξης, εξ ου και ο διεθνής όρος βοτανικής flora=χλωρίδα. Επίσης, στα λατινικά flos-floris σημαίνει «άνθος» και απ’ εκεί στα αγγλικά flower και στα γαλλικά fleur. Δηλαδή, και το όνομα Florakas έχει σχέση με ανθισμένο, πρασινισμένο, χλωρό τοπίο. Εξάλλου, πολλά τοπωνύμια του χωριού, έχουν σχέση με τη χλωρίδα, όπως: Ροδαφίνια, Ορμάνια, Παλλούρα, Τζεινόγρυς, Λιβάδκια κ.ά.

Κανείς δεν μπορεί να ετυμολογήσει μέχρι σήμερα με βεβαιότητα την ονομασία του χωριού. Στο μέλλον, πιθανόν, γλωσσολογικές, ιστορικές και αρχαιολογικές έρευνες να μπορέσουν να ξεδιαλύνουν την ετυμολογία του ονόματος.

Πηγή: Κοινοτικό Συμβούλίο Χλώρακας  https://www.chloraka.org.cy/

 

Η κοινότητα Λέμπας

Το χωριό Λέμπα είναι αμιγές τουρκοκυπριακό χωριό της επαρχίας Πάφου, περί τα 4,5 χμ. βόρεια της πόλης της Πάφου. Είναι το τρίτο μικρότερο σε διοικητική έκταση χωριό της επαρχίας Πάφου και αταλαμβάνει διοικητική έκταση 122 μόλις εκταρίων.

Η Λέμπα είναι κτισμένη στην παράκτια πεδιάδα της Πάφου, σε μέσο υψόμετρο 80 μέτρων. Το καμπίσιο τοπίο του χωριού έχει μια κλίση προς τη θάλασσα. Το ανάγλυφο είναι διαμελισμένο από τα ρυάκια Αγριοκαλάμι και Αργάκι του Αγίου Γεωργίου.

Στην περιοχή της καλλιεργούνται τα αμπέλια (επιτραπέζιες ποικιλίες), οι μπανάνες, τα λαχανικά (κυρίως πατάτες και κρεμμύδια), τα σιτηρά, τα όσπρια (φασόλια, κουκκιά και λουβιά), και τα νομευτικά φυτά (κυρίως ο βίκος). Η κτηνοτροφία είναι πολύ περιορισμένη. 

Από συγκοινωνιακής απόψεως, συνδέεται στα βορειοδυτικά με το χωριό Κισσόνεργα (περί τα 2 χμ.), και στα νότια με το χωριό Χλώρακα (περί το 1,5 χμ.) και μέσω του με την πόλη της Πάφου. Το χωριό γνώρισε πληθυσμιακές αυξομειώσεις από το 1881 και εξής. 

Το χωριό υφίστατο κατά την περίοδο της Φραγκοκρατίας με την ίδια ακριβώς ονομασία. Κατά τον Λουί ντε Μας Λατρί τόσο η Λέμπα όσο και η Έμπα* αποτελούσαν διαμέρισμα (bailliage) των βασιλικών κτημάτων με μεγάλες φυτείες ζαχαροκάλαμου, ανήκαν δε διοικητικά στην περιοχή Πόλεως Χρυσοχούς υπό τον τοπικό εμπαλή. 

Η ονομασία του χωριού Λέμπα αποτελεί επανάληψη της ονομασίας του γειτονικού χωριού Εμπα με την προσθήκη, κατά τα χρόνια της Φραγκοκρατίας, του γαλλικού άρθρου Le, οπότε προήλθε η ονομασία L' Emba.

Οι Τουρκοκύπριοι κάτοικοι της Λέμπας ονόμαζαν το χωριό Cinarli που σημαίνει Πλάτανος. Οι Τουρκοκύπριοι της Λέμπας εγκατέλειψαν το χωριό τους το 1964, κατά τη διάρκεια των διακοινοτικών ταραχών. Το 1975 μεταφέρθηκαν και αυτοί, μαζί με όλους τους Τουρκοκυπρίους των ελευθέρων περιοχών της Κύπρου, στις περιοχές του νησιού που κατελήφθησαν από τα τουρκικά στρατεύματα εισβολής το καλοκαίρι του 1974. Τα περισσότερα από τα σπίτια της Λέμπας ερημώθηκαν μετά την αναχώρηση των Τουρκοκυπρίων ιδιοκτητών τους. Μετά το 1975 διάφορα σπίτια άρχισαν να επιδιορθώνονται και εγκαταστάθηκαν στο χωριό Ελληνοκύπριοι πρόσφυγες.

Στη Λέμπα λειτούργησε η Θερινή Σχολή Τέχνης της Πάφου που δέχεται κατά τα καλοκαίρια τόσο Κυπρίους όσο και ξένους σπουδαστές των εικαστικών τεχνών.

Στην περιοχή του χωριού βρίσκονται οι εκκλησίες της Αγίας Μαρίνας και του Αρχαγγέλου, ενώ τιμάται και ο άγιος Κόνων. Αρκετές επίσης τοποθεσίες του χωριού φέρουν ονόματα αγίων, όπως  Άγιος Στέφανος, Αγία Μαρίνα, Άγιος Γεώργιος.

Η περιοχή του χωριού ήταν κατοικημένη από τα Προϊστορικά χρόνια και πρόσφατα ήλθε στο φως ύστερα από ανασκαφές, σημαντικός προϊστορικός συνοικισμός στην τοποθεσία Λάκκους. Εκτός όμως από τον προϊστορικό συνοικισμό στους Λάκκους, η ευρύτερη περιοχή γύρω από τη Λέμπα και τα άλλα χωριά της περιοχής (Κισσόνεργα, Χλώρακα) καθώς και η περιοχή μεταξύ Λέμπας και θάλασσας, είναι κατάσπαρτη και από άλλες αρχαιότητες που αποδεικνύουν ότι η κατοίκηση ήταν σχεδόν συνεχής κατά τα Ιστορικά χρόνια αλλά και αργότερα, κατά τα Μεσαιωνικά.

Πηγή: http://www.polignosi.com